یک عمر سالمت با خود مراقبتی

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "یک عمر سالمت با خود مراقبتی"

Οὐλίξης Γούναρης
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی معاونت بهداشت دفتر آموزش و ارتقای سالمت بسته آموزشی و اطالعاتی»خودمراقبتی«ویژه هفته سالمت 1 تا 7 اردیبهشت 93 یک عمر سالمت با خود مراقبتی هفته سالمت 1 تا 7 اردیبهشت 1393 یک عمر سالمت با خود مراقبتی

2 خودمراقبتی گام اول سالمت است. گام اول سالمت همین است که ما یاد بگیریم خودمان از خودمان مراقبت کنیم. بین 65 تا 85 درصد از مراقبت هایی که به سالمت ما منجر می شود محصول همین خودمراقبتی است یعنی فعالیت هایی که خود یا خانواده مان برای حفظ یا ارتقای سالمت مان پیشگیری از ابتالی مان به بیماری درمان بیماری مان یا کاهش عوارض آن انجام می دهیم. بین اعضای خانواده معموال مادران مهم ترین نقش مراقبتی را بر عهده دارند. خودمراقبتی یعنی چه خودمراقبتی عملی است که در آن هر فردی از دانش مهارت و توان خود به عنوان یك منبع استفاده می کند تا»به طور مستقل«از سالمت خود مراقبت کند. منظور از»به طور مستقل«تصمیم گیری درباره خود و با اتكا به خود است. البته این تصمیم گیری می تواند شامل مشورت و کسب کمك تخصصی یا غیرتخصصی از دیگران )چه متخصص چه غیرمتخصص( نیز باشد. اگرچه خودمراقبتی فعالیتی است که مردم برای تأمین حفظ و ارتقای سالمت خود انجام می دهند ولی گاهی این مراقبت به فرزندان خانواده دوستان همسایگان هم محلی ها و همشهریان آنها نیز گسترش می یابد. به هر حال در تعریف خودمراقبتی پنج ویژگی زیر مستتر است: 1 رفتاری است داوطلبانه 2 فعالیتی است آموخته شده 3 حق و مسوولیتی است همگانی برای حفظ سالمت خود خانواده و نزدیكان 4 بخشی است از مراقبت های نوزادان کودکان نوجوانان و سالمندان 5 و بزرگساالنی که قادر به خودمراقبتی نیستند نیازمند دریافت مراقبت های بهداشتی از ارایه دهندگان خدمات اجتماعی یا بهداشتی خواهند بود. 2

3 تعاریف افتراق نهادن میان سه واژه خودمراقبتي خودمدیریتي و خوداتكایي بسیار مهم است: خودمراقبتي: خودمراقبتي به مسئولیت پذیري افراد در مقابل سالمت خود از طریق اتخاذ سبك سالم زندگي تدبیراندیشي جهت جلوگیري از رخداد حوادث و بیماري ها نگهداري و استفاده صحیح از داروهاي بدون نسخه )OTC( در بیماري هاي جزیي و مراقبت بهینه بیماري هاي مزمن اطالق مي شود. خودمديريتي: خودمدیریتي به مسئولیت پذیري و مشارکت افراد مبتال به بیماري هاي مزمن در تصمیم گیري هاي آگاهانه بالیني همكاري با افرادي که مراقبت از سالمت آنان را بر عهده دارند به حداقل رساندن تاثیر بیماري بر وضعیت عملكردي عواطف و ارتباطات بین فردي و همچنین پایش و مدیریت عالیم و نشانه هاي بیماري براي به حداقل رساندن دفعات و عواقب حمالت تشدید بیماري اطالق مي گردد. خوداتکايي: خوداتكایي به توانایي و اعتماد به نفس فرد براي حفظ استقالل انجام امور روزمره و دستیابي به اهداف زندگي با حداقل وابستگي به دیگران گفته مي شود. قالب و محتواي خودمراقبتي خودمراقبتي داراي قالب و محتواي خاصي است. قالب به سازوکار و روش انجام خودمراقبتي و حمایت از آن اطالق مي شود. محتوا نیز موضوع خاصي است که در هر رفتار خودمراقبتي به آن پرداخته مي شود. محتوا مشتق از اهداف خودمراقبتي )پیشگیري درمان و...( نیازهاي خودمراقبتي )نیازهاي خاص در مراحل مختلف رشد فرد( و سلسله اقدامات مؤثر در برآورده ساختن آنهاست. محتواي خودمراقبتي را مي توان بر حسب گروه هدف نیازهاي خاص آنها و راه هاي مختلف برآورده ساختن نیازها تغییر داد. براي مثال مي توان برنامه خودمراقبتي براي مدیریت بیماري دیابت در بزرگساالن کاهش اعتیاد به سیگار در نوجوانان و یا صدها موضوع متنوع دیگر طراحي نمود و در آن برنامه از روش ها یا قالب هاي گوناگون سود برد. عاملیت خودمراقبتی عاملیت خودمراقبتي یك شایستگي اکتسابي چندبعدي است که به معناي قدرت و قابلیت مورد نیاز هر فرد براي برآورده ساختن نیازهاي مداوم فردي به خودمراقبتي 3

4 است به گونه اي که با مراقبت از خود فرآیندهاي حیاتي اش تنظیم شده یكپارچگي ساختار و عملكرد انساني اش حفظ شده ارتقا یافته و تندرستي اش نیز افزایش یابد. به تعبیر دیگر عاملیت خودمراقبتي به معناي قابلیت مردم براي درگیري در اقدامات خودمراقبتي است که به منظور شناسایي و برآورده ساختن نیازهاي سالمت آنها در یك محدوده زماني و مكاني خاص صورت مي گیرد. به عبارت دیگر عاملیت خودمراقبتي ترکیبي از قدرت ها و صالحیت هاي مورد نیاز مردم است تا بتوانند از خود و نزدیكان خود مراقبت نمایند. عاملیت خودمراقبتي به معناي قدرت درگیري مردم در فرآیند خودمراقبتي در روند زندگي روزانه شان است. تفكر نقاد راهنمایي و نظارت دیگران و تجربه خودمراقبتي موجب ایجاد و افزایش صالحیت و ظرفیت خودمراقبتي در مردم مي شود. ظرفیت خودمراقبتي هریك از مردم در چرخه رشد آنها از کودکي تا سالخوردگي در قسمت هاي مختلف یك طیف قرار مي گیرد که میزان آن بسته به وضعیت سالمت عوامل تاثیرگذار بر آموزش پذیري و تجارب زندگي فردي متفاوت است چرا که این عوامل هستند که مردم را قادر مي سازند که یاد بگیرند در معرض تأثیرات فرهنگي قرار بگیرند و از منابع مورد نیاز در زندگي روزمره شان استفاده کنند. با ایجاد عاملیت خودمراقبتي از یك سو و تقاضاي خودمراقبتي از سوي دیگر مي توان انتظار داشت که رفتار خودمراقبتي در فرد شكل بگیرد یا به زبان ساده تر هر یك از افراد براي انجام رفتار خودمراقبتي باید بخواهند )تقاضا( و بتوانند )عاملیت( که خودمراقبتي را انجام دهند و عوامل زمینه اي نیز باید براي این موضوع مساعد باشند. انواع خودمراقبتی بیشتر انسان ها قسمت عمده جوانی خود را در سالمت کامل سپری می کنند اما همه ما گهگاه به بیماری های خفیف و گذرا مبتال می شویم گاهی از بیماری های حاد رنج می بریم و گاهی در دوران میانسالی و سالمندی با بیماری های مزمن دست و پنجه نرم می کنیم. خودمراقبتی در تمام طیف سالمت و بیماری معنی پیدا می کند و مراقبت های بهداشتی در طیفی قرار می گیرند که دامنه اش از خودمراقبتی 100 درصد )مثل مسواك زدن منظم روزانه( تا مراقبت حرفه ای 100 درصد )مثل جراحی اعصاب( متغیر است. بخشی از ناخوشی های جزیی بیماری های مزمن و بیماری های حاد نیازمند مراقبت های پزشكی حرفه ای است و هدف خودمراقبتی این است که بخش حرفه ای مراقبت از این بیماری ها را به حداقل برساند. انواع خودمراقبتی را می توان در چهار گروه کلی زیر طبقه بندی کرد: 4

5 Self-care of Healthy State Self-care of Minor Ailment Self-care of Chronic Diseases Self-care of Acute Illness خودمراقبتی برای حفظ سالمت خودمراقبتی در ناخوشیهای جزیی خودمراقبتی در بیماریهای مزمن خودمراقبتی در بیماریهای حاد خودمراقبتى در ناخوشى هاى جزيى مراقبت حرفه اى در بيمارى هاى مزمن خودمراقبتى در بيمارى هاى مزمن خودمراقبتى براى حفظ سلامت و زندگى سالم و پيشگيرى از بيمارى خودمراقبتى در بيمارى هاى حاد خودمراقبتی برای حفظ سالمت مطالعه ای درسال 1382 نشان داد که بخش عمده سال های از دست رفته عمر در کشور ما به سبب مرگ زودرس و معلولیت ناشی از حوادث بیماری های روانی و اختالالت رفتاری و همچنین بیماری های قلبی است. کاهش بار این بیماری ها قطعا مستلزم ارتقای سطح آگاهی مردم و تغییر رفتار سالمت آنهاست. منبع اطالعات بیشتر مردم در حوزه سالمت معموال نشریات اینترنت و تلویزیون است این در حالی است که متاسفانه فقط کسر کوچكی از این اطالعات مستند و قابل اعتمادند. 5

6 YLL YLD بار گروه های بیماری و آسیب بر حسب مجموع سال های به هدر رفته عمر )DALYs( سال های از دست رفته )YLL( + سال های سپری شده با ناتوانی )YLD( در هر دو جنس و در همه سنین برای سال 1382 خودمراقبتی در بیماری های جزئی بخش عمده ای از بیماری ها را بیماری های جزیی تشكیل می دهند بیماری هایی که در مدتی کوتاه بدون درمان یا با درمان های خانگی ساده بهبود می یابند. مطالعه ای در انگلستان نشان داد که حدود 20 درصد از مراجعات به پزشكان و مراکز درمانی مربوط به همین بیماری های جزیی است در حالی که بخش عمده ای از این بیماری ها توسط خود مردم قابل مراقبت است. در این موارد ارایه اطالعات کیفی مكتوب در ویزیت ها می تواند از ویزیت های مجدد و بستری های بیمارستانی پیشگیری کند. طبق آمار شبكة سالمت انگلستان نزدیك به دو سوم مشاوره های پزشكان عمومی که منجر به تجویز دارو می شود بدون دارو یا با استفاده از داروهای بی نیاز از نسخه پزشك قابل درمان است. توصیه های خودمراقبتی در چنین مواردی می تواند مردم را توانمند کند تا به طور مناسبی مشكل خود را حل کنند و از دریافت غیرضروری دارو اجتناب کنند. 6

7 آموزش همگانی سالمت و ارایه منابع اطالعاتی قابل اعتماد برای خود مراقبتی در بیماری های جزیی می تواند دست کم جلوی یكپنجم از مراجعات پزشكی بی مورد را بگیرد. در انگلستان مبلغ صرفه جویی شده در نظام سالمت صرفا از همین منظر ساالنه 96 میلیارد دالر است. اگر صرفه جویی های ناشی از عدم نیاز به غیبت از کار برای مراجعه به پزشك و کاهش هزینه های حمل و نقل را هم به عدد فوق بیفزاییم صرفه جویی نهایی بسیار بزرگ تر خواهد بود. بیماری در مقابل هزینه هایش خودمراقبتی در بیماری های مزمن بیماری های مزمن به عنوان چالش اصلی نظام های سالمت در قرن بیست ویكم مطرح شده اند. امروزه اپیدمی بیماری های غیرواگیر مسوول 60 درصد از موارد مرگ ومیر در جهان است. حدود 80 درصد از مراجعات سرپایی در انگلستان و 75 درصد از هزینه های نظام سالمت در آمریكا مرتبط با بیماری های مزمن است. انگلستان تخمین زده است که تا سال 2030 بروز بیماری های مزمن در جمعیت باالی 65 سال این کشور بیش از دوبرابر خواهد شد. امروزه پاسخ گویی به این حجم از خدمات مورد انتظار در مراقبت بیماری های مزمن اولویتی کلیدی برای بخش سالمت محسوب می شود و حمایت از خودمراقبتی در بیماری های مزمن جزیی اساسی از این کار است. یافته های پژوهشی نشان داده است 7

8 که خودمراقبتی در بیماری های مزمن می تواند تا حد زیادی استفاده از منابع نظام ارایه خدمات سالمت را کاهش دهد به طوری که نتیجه آن 40 درصد کاهش در مراجعه به پزشكان عمومی 17 درصد کاهش در مراجعه به پزشكان متخصص 50 درصد کاهش در مراجعه به مراکز اورژانس 50 درصد کاهش در بستری بیمارستانی و 50 درصد کاهش در روزهای غیبت از کار خواهد بود. مزایای آموزش های خودمراقبتی در بیماری های دیابت آسم و سایر بیماری های مزمن نیز به طور معنی داری به اثبات رسیده است. مطالعات متعددی نشان داده اند که خودمراقبتی مهم ترین شكل مراقبت اولیه است چه در کشورهای توسعه یافته چه در کشورهای در حال توسعه. برای مثال مبتالیان به دیابت به طور متوسط در طول یك سال حدود 3 ساعت با یك متخصص بهداشتی در تماس اند و 8757 ساعت باقیمانده را با استفاده از همان توصیه هایی که در آن 3 ساعت گرفته اند یا با استفاده از مهارت های خودمراقبتی می گذرانند. 8

Σχετικά έγγραφα

محاسبه ی برآیند بردارها به روش تحلیلی

محاسبه ی برآیند بردارها به روش تحلیلی برای محاسبه ی برآیند بردارها به روش تحلیلی باید توانایی تجزیه ی یک بردار در دو راستا ( محور x ها و محور y ها ) را داشته باشیم. به بردارهای تجزیه شده در راستای محور